Hoe ontstaat een zombiebedrijf? 

Deze vraag kreeg ik een poosje geleden, nadat ik een voordracht over dit fenomeen had gehouden. Van zombiebedrijven wordt gezegd dat ze niet meer in staat zijn om rente en aflossing op leningen te betalen. Vaak doordat ze met (teveel) goedkoop geld zijn gefinancierd. Maar er is meestal veel meer aan de hand.

In de 20 jaren dat ik betrokken ben bij het verbeteren van deze bedrijven, kwam ik een heel scala aan typerende kenmerken tegen. Een praktijkvoorbeeld ter illustratie; de afdeling montage van een groot installatiebedrijf behaalt 25% overuren op het jaarlijks totaal aantal gewerkt uren. Kan natuurlijk het gevolg zijn van een fantastische orderportefeuille, maar dat was hier niet het geval. In overleg met elkaar, hadden 10 van de 27 monteurs een systeem bedacht waarin – bij toerbeurt – niet gewerkte uren werden geboekt. Dat was jaren goed gegaan, waardoor het bedrijfsresultaat structureel was verzwakt. De zaak kwam aan het licht tijdens de zomervakantie. Enkele medewerkers waren zo snugger om ook overuren op te geven terwijl ze weken aan het strand van Mallorca lagen. De oorzaak van dit gedrag heeft vaak met de bedrijfscultuur te maken. 

Het is te eenvoudig om te stellen dat dit veroorzaakt wordt door foutief leiderschap van de top in het bedrijf.

Wel liepen hier de (gemeenschappelijke) waarden van het bedrijf uit de pas. Waarden als eerlijkheid en betrouwbaarheid, horen in de regel gemeenschappelijk te zijn.

Geen enkele directie wil uiteraard het predicaat "zombie" op zijn of haar bedrijf geplakt krijgen. Om dit te voorkomen - en daarmee de continuïteit te bewaren - is tijdig doorlichten van de organisatie raadzaam. Niet alleen op cijfers, maar ook op bedrijfscultuur.